به نقل از «قدس آنلاین»

مشارکت شرکت فرش آستان قدس رضوی و فرهنگستان هنر برای اعتلای فرش دستباف ایرانی

تاریخ انتشار: ۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۶۷۵۸۳۷

به گزارش قدس خراسان به نقل از آستان نیوز، مدیرعامل شرکت فرش آستان قدس رضوی در این جلسه درباره دستاوردهای تفاهم‌نامه منعقد شده میان این شرکت و فرهنگستان هنر اظهار کرد: این تفاهم‌نامه مشترک، فرصتی برای برنامه‌ریزی به سوی بهبود و تعالی هنر فرش ایرانی خواهد بود.

حمید کارگر با اشاره به بیش از ۴ دهه فعالیت این مجموعه در زمینه تولید فرش دستباف اصیل ایرانی اظهار کرد: در تولید دستبافته‌های ارزشمند رضوی، علاوه‌بر مفروش شدن حرم حضرت رضا(ع)، مقوله اشتغالزایی و پاسداشت هنر فرش ایرانی هم مدنظر بوده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وی ادامه داد: شرکت فرش آستان قدس رضوی قدیمی‌ترین و بزرگ‌ترین مجتمع متمرکز تولید فرش در کشور است که تمام مراحل تولید فرش دستباف را در خود جای داده است.

مدیرعامل شرکت فرش آستان قدس رضوی با اشاره به اشتغال حدود ۵۰۰ قالیباف در این مجموعه خاطرنشان کرد: این شرکت علاوه‌بر دو مجتمع متمرکز در کاشمر و روستای کنه بیست در مشهد، کارگاه‌های پراکنده‌ای در سطح خراسان رضوی و سایر استان‌های کشور دارد که در این کارگاه‌ها نزدیک به ۳۰۰ نفر قالیباف ذیل شرکت به صورت برون‌سپاری، در حال فعالیت هستند.

وی ادامه داد: در شرکت فرش آستان قدس رضوی در کنار این اشتغالزایی، تمام حلقه‌های زنجیره تولید فرش دستباف شامل واحدهای طراحی، رنگرزی، ریسندگی، قالی‌شویی، پرداخت، عملیات تکمیلی فرش و همچنین فروش و بازرگانی فعال است.

کارگر فرهنگستان هنر را یکی از ارکان مهم تصمیم‌گیری و اثرگذاری در هنر کشور دانست و افزود: هم‌افزایی بین شرکت فرش آستان قدس رضوی و گروه هنرهای سنتی و صنایع دستی این فرهنگستان، زمینه عملیاتی شدن هرچه بیشتر تحقیقات علمی را در حوزه فرش فراهم می‌کند.

هم‌افزایی فرهنگستان هنر و آستان قدس برای حفظ هنر فرش ایرانی

رئیس گروه تخصصی هنرهای سنتی و صنایع دستی فرهنگستان هنر نیز در این جلسه اظهار کرد: به علت وجود تمام مراحل تولید فرش در شرکت فرش آستان قدس رضوی، این مجموعه می‌تواند مرکزی منحصربه‌فرد برای بهره‌مندی محققان کشور باشد.

محمد علی رجبی دوانی با اشاره به برنامه‌های در دستور کار فرهنگستان برای حفظ هنر فرش ایرانی گفت: به سبب فعالیت فرهنگستان هنر در حوزه فرهنگ فرش و نیز پاسداری از این فرهنگ، امیدواریم زمینه همکاری میان این مجموعه و شرکت فرش آستان قدس رضوی توسعه پیدا کند.

وی ادامه داد: امیدوار هستیم با ایجاد ارتباط میان محققان حوزه فرش و شرکت فرش آستان قدس رضوی، ضمن انجام تحقیقات عمیق‌تر به ویژه بر محور مصداق‌ها، طرفین از تجربیات یکدیگر برای ایجاد تحولات مثبت در زمینه فرش ایرانی استفاده کنند.

رئیس گروه تخصصی هنرهای سنتی و صنایع دستی فرهنگستان هنر، تفاهم‌نامه منعقد شده میان شرکت فرش آستان قدس رضوی و این فرهنگستان را فرصتی ارزشمند برای اجرای تحقیقات نظری دانست و خاطرنشان کرد: هر مرکز تحقیقاتی به فضایی برای اجرا نیاز دارد، چراکه جنبه‌های نظری زمانی معنا پیدا می‌کند که به مرحله اجرا برسد.

وی ادامه داد: این تفاهم‌نامه رابطه بین عمل و نظر را برای ما فراهم می‌کند و در آینده می‌توانیم شاهد تحقیقاتی باشیم که بنیاد طرح‌ها و روش‌های جدید در حفظ و نگهداری فرش اصیل ایرانی خواهد بود.

رئیس کمیته فرش فرهنگستان هنر نیز با تقدیر از میزبانی شرکت فرش آستان قدس رضوی اظهار کرد: امیدوارم کمیته فرش بتواند با استفاده از آرا و نظرات فعالان و کارشناسان حوزه هنر و فرش دستباف، یاری‌گر تعالی و بهبود این هنر در کشور باشد.

تورج ژوله، آسیب‌شناسی فرش ایران را یکی از محورهای اصلی فعالیت کمیته فرش دانست و افزود: اعضای این کمیته که از جامعیت لازم برخوردارند می‌توانند زمینه ایجاد شرایط بهتر را برای فرش ایرانی فراهم کنند.

گفتنی است؛ پیش از برگزاری این جلسه، اعضای گروه هنرهای سنتی و صنایع دستی فرهنگستان هنر و اعضای کمیته فرش این فرهنگستان همچنین با حضور در مجتمع مرکزی تولید فرش آستان قدس رضوی در روستای کنه‌بیست، از سالن‌های قالیبافی و واحدهای رنگرزی، چله‌دوانی، پرداخت و شست‌وشو بازدید کردند.

منبع: آستان نیوز

منبع: قدس آنلاین

کلیدواژه: فرش دستباف آستان قدس رضوی فرهنگستان هنر هنرهای سنتی و صنایع دستی شرکت فرش آستان قدس رضوی هنر فرش ایرانی فرهنگستان هنر فرش دستباف تفاهم نامه تولید فرش کمیته فرش

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۶۷۵۸۳۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

شرحی بر قدیمی‌ترین فهرست‌نامه‌های کتابخانه آستان قدس رضوی/خدمتی به گذشته، امروز و آینده

وقتی درباره فهرست منابع یک کتابخانه صحبت می‌کنیم، بیشتر ما درک اندکی از موضوع صحبتمان در این باره داریم و تقریباً می‌دانیم فهرست یک کتابخانه، لیست منظمی از کتاب‌ها و سایر مدارک موجود در آن است و همان‌طور که فهرست یک کتاب نشان‌دهنده محتویات داخل آن است، فهرست کتابخانه نیز منابع موجود در آن را معرفی می‌کند. این فهرست منظم در گذشته شبیه سیاهه‌ای بوده که ممکن است ما از وسایل داخل یک مکان بنویسیم، اما در حال حاضر این فهرست شامل اطلاعات متعدد و متنوعی از قبیل نام نویسنده، عنوان، ویرایش، ناشر، تاریخ انتشار، مشخصات ظاهری، موضوع و محل بایگانی مدرک مورد نظر است. اطلاعاتی که سهولت دسترسی مراجعان به یک اثر را نه تنها با نام کتاب که به کمک سایر اطلاعات آن مانند نام نویسنده یا موضوع، ممکن می‌کند. همان‌طور که گفته شد، از گذشته‌های دور، گردانندگان کتابخانه‌ها یا صاحبان آن‌ها فهرست‌هایی از منابع موجود در آن‌ها تهیه می‌کرده‌اند. عملی که در کتابخانه‌های کشورهای اسلامی نیز انجام شده است. از فهرست‌های گذشته مانند فهرست کتابخانه مأمون عباسی فقط نامی در متون آمده، اما اینکه این فهرست‌ها به چه شکل تهیه شده و یا شامل چه کتاب‌هایی بوده، مطلبی در اختیار پژوهشگران نیست.

کتابخانه مبارکه حضرت امام ابوالحسن علی بن موسی‌الرضا(ع)

ازجمله سیاهه‌هایی که باقی مانده، فهرست کتاب‌های کتابخانه آستان قدس رضوی است. کتابخانه آستان قدس رضوی یکی از قدیمی‌ترین کتابخانه‌های جهان اسلام است که آثار آن از گذشته مورد توجه دانشمندان و پژوهشگران بوده است.  بر کسی پوشیده نیست که این کتابخانه به دلیل همجواری با حرم مطهر امام رضا(ع) و موقوفات بسیار آن شکل گرفته و رشد کرده و به عظمت امروزش رسیده است. حضور همین کتب وقفی موجب شکل‌گیری فهرست‌های متعدد از منابع این کتابخانه شده است. اهمیت این فهرست‌ها از این نظر است که می‌توان گفت آن‌هاتنها فهرست‌های به‌جامانده از کتابخانه‌ها در ایران قدیم هستند. از کتابخانه‌های دوره صفویه فهرست‌هایی با این مشخصات فعلاً موجود نیست و از دوره قاجار نیز فقط چند فهرست داریم که قابل مقایسه با فهرست‌های کتابخانه آستان قدس هستند. الهه محبوب در مقاله «فهرست‌های کتابخانه آستان قدس رضوی از صفویه تا قاجار» فهرست‌های موجود از کتابخانه آستان قدس را به چند دسته تقسیم کرده و به ذکر موارد مهم این فهرست‌ها در سه دوره زمانی صفویه، افشاریه و قاجار پرداخته است.

قدیمی‌ترین سیاهه کتاب‌های کتابخانه رضوی

براساس این گزارش، قدیمی‌ترین فهرست این مجموعه متعلق به سال‌های 1007 تا 1010 هجری قمری است. در این فهرست که با عنوان «تفسیر تحویل صاحب جمعان بیوتات روضه منوره...» آغاز شده، موجودی کتابخانه به تفکیک آمده است. نویسنده فهرست گویی بیشتر به خصوصیات ظاهری کتاب‌ها توجه کرده و آن‌ها را به صورت قرآن‌های جلددار، بدون جلد، کتب جلددار، کتب بدون جلد، تفاسیر، سی‌پاره‌ها و مصاحف و سایر کتب دسته‌بندی کرده است. این فهرست همچنین صورتی از اموال کتابخانه شامل رحل‌های موجود در حرم مطهر و کتابخانه و سی‌پاره‌دان‌ها را در خود دارد. در هر مورد، قطع، تعداد سطور، خصوصیات خطی، نوع ،و نوع تذهیب و همچنین نام واقف آمده است. گاهی شروط وقف کتاب نیز در فهرست ذکر شده است. کتابدار غیر از این اطلاعات به شرح امانت نیز پرداخته است. این نشان می‌دهد کتابدار با توجه به این فهرست، کتاب را به امانت و یا از مکان مربوط تحویل می‌گرفته: «قرآن وقفی مسماه زهراباجی مشروط بر آنکه در شرفیه مخصوص سلطان حیدرمیرزا در حرم تلاوت نمایند».

فهرستی از علوم کثیره موجود و مخزون

فهرست متعلق به دوره افشاریه سندی است در 28صفحه که کاتب آن به ذکر تعداد کتب و خصوصیات آن‌ها پرداخته است. در این فهرست نام کتب قرآن، فهرست خطوط ائمه(ع) و کتب وقفی و امانی و همچنین فهرست کتب وقفی شاه‌عباس با عنوان «بندگان سکندر نشان» آمده است. دیگر فهرست مشهور کتابخانه آستان قدس رضوی فهرست‌های موجود در دوره قاجار است. برخی از این‌ها به دستور متولیان و به صورت کتابچه مستقل و یا همراه با سایر موجودی کل حرم (مثل فهرست دفتر عضدالملکی) تهیه شده و یا در کتب افرادی که از کتابخانه بازدید کرده‌اند به‌طور خلاصه (سفرنامه خانیکوف) و یا مفصل (مطلع‌الشمس) آمده‌اند. «مطلع‌الشمس» یکی از کتاب‌های نوشته شده توسط «محمدحسن اعتمادالسلطنه» ملقب به «صنیع‌الدوله» است. این کتاب در سه جلد نگاشته شده و موضوع آن، گزارش یکی از سفرهای ناصرالدین‌شاه قاجار به شهر مشهد است. اما جلد دوم این کتاب در این گزارش مورد توجه ماست که به مشهد و آستان مقدس علی بن موسی‌الرضا(ع) اختصاص دارد و در آن به مشهد، آثار و ابنیه حرم مطهر و کتیبه‌های آن و شرح حال بزرگان شهر می‌پردازد و در پایان، فهرست جامعی از کتاب‌های موجود در کتابخانه‌های آستان قدس رضوی در آن گردآوری شده است. این فهرست در زمان تولیت میرزا سعیدخان مؤتمن الملک به سال 1296ه.ق تنظیم شده است. اعتماد السلطنه در مقدمه فهرست، چگونگی یافتن فهرست را شرح داده: «درحین تألیف جلد ثانی کتاب مطلع‌الشمس، فهرست جمیع نسخه‌ای که فعلاً در کتابخانه مبارکه حضرت امام ابوالحسن علی بن موسی‌الرضا علیه الصلوةوالسلام از علوم کثیره موجود و مخزون است بدست آمده، اگر چه صورت آن فهرست چندان مصحح نبود ولی به قدر می‌شود منقح ساخته ثبت و الحاق آن پرداخته شد». البته نویسنده در این فهرست تنها نام و موضوع کتاب‌ها را آورده و ظاهراً آن را از روی فهرس‌تهای کتابخانه یادداشت‌برداری کرده است.

خدمتی به گذشته، امروز و آینده

 فهرست‌های فوق نشان می‌دهد کتابخانه آستان قدس رضوی از همان آغاز شکل‌گیری دارای نظمی خاص در ساماندهی بوده و افرادی آشنا به امور نسخه‌شناسی بوده‌اند که این فهرست‌ها را تهیه می‌کرده‌اند. جز این، فهرست کتب می‌توانند ما را به جهان اندیشه‌ای مردمان در گذشته برسانند. درواقع فهرست‌نویسان تنها به مردمان دوره خود خدمت نمی‌کنند و به نوعی به آیندگان نیز سود می‌رسانند. اینکه در آن روزگاران چه کتبی نوشته می‌شده و مورد توجه علما و اندیشمندان بوده و مردمان نیز بیشتر چه کتبی را اهدا و وقف می‌کرده‌اند. دیگر نکته مهم در این فهرست‌ها شرح ویژگی جلدها و تذهیب و خط کتب است که می‌تواند در خصوص هنر مجلدسازی و تذهیب اطلاعاتی را در اختیارمان بگذارد. نام و جایگاه واقفان نیز چهره اجتماعی مردمان آن روزگار را ترسیم می‌کند.

آزاده خلیلی